NÊN TIÊM NÃO MÔ CẦU B HAY BC? CẦN TIÊM THÊM ACYW KHÔNG?
81 Lượt xem
Trước nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu ngày càng cao, đặc biệt là khi nhiều ca nhiễm não mô cầu ở trẻ em xuất hiện rải rác tại Việt Nam, không ít phụ huynh lo lắng đưa con đi tiêm vắc xin não mô cầu nhưng lại phân vân không biết nên tiêm não mô cầu B hay BC? Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta chọn lựa loại vắc xin tốt nhất cho con yêu hoặc cho cả gia đình.
Vi khuẩn não mô cầu gồm 13 nhóm huyết thanh có khả năng gây bệnh, trong đó nhóm A, B, C, Y, W-135, X là 6 nhóm gây bệnh nguy hiểm nhất. Bệnh do não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, có khả năng lây truyền qua đường hô hấp, thường gặp nhất ở trẻ em và có nguy cơ tạo thành dịch. Bệnh do não mô cầu có các thể lâm sàng như: viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa, viêm phổi,… Trong đó, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết là 2 bệnh cảnh thường gặp và nặng nề nhất.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm thế giới có 1,2 triệu ca viêm màng não, 135.000 ca tử vong do vi khuẩn não mô cầu. Tại Việt Nam, viêm màng não mô cầu có tỷ lệ mắc cao, với 2,3/100.000 dân; thuộc 1 trong 10 bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất nước với 0,03/100.000 dân.
Viêm màng não do não mô cầucó tỷ lệ tử vong cao một phần là do các triệu chứng ban đầu của bệnh thường không rõ ràng, tương tự với các bệnh do virus thông thường như nhức đầu, đau họng, sốt, buồn nôn… khiến bệnh dễ bị chẩn đoán sai, tỷ lệ tử vong lên đến 50% nếu không điều trị. Ngoài ra, bệnh khởi phát đột ngột, diễn tiến nhanh, có thể khiến người bệnh tử vong chỉ trong vòng 24 giờ.
Nếu may mắn sống sót cũng có đến 20% bệnh nhân phải chịu nhiều di chứng về thể chất và tinh thần như cắt cụt chi, điếc, mù lòa, rối loạn tâm lý, thiểu năng trí tuệ… Mỗi năm, nước ta vẫn ghi nhận hàng chục ca viêm màng não do não mô cầu ở các nhóm tuổi khác nhau.
Các chuyên gia cho biết, dữ liệu báo cáo số ca não mô cầu tại Việt Nam có thể thấp hơn thực tế, do thiếu kinh nghiệm trong chẩn đoán, thiếu hệ thống giám sát dẫn đến bỏ sót ca bệnh. Ngoài ra, tình trạng lạm dụng kháng sinh đáng báo động gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Nguy hiểm hơn, tỷ lệ người mang vi khuẩn não mô cầu ở hầu họng không biểu hiện triệu chứng là nguồn lây truyền bệnh khó kiểm soát.
3 loại vắc xin phòng viêm màng não mô cầu hiện có
Hiện Việt Nam có 3 loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn bao gồm:
- Vắc xin thế hệ mới Bexsero (Ý) phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm B,
- VA- Mengoc (Cuba) phòng các bệnh do não mô cầu nhóm B,C
- Menactra (Mỹ) phòng não mô cầu khuẩn nhóm A,C,Y,W-135.
Hệ thống tiêm chủng dịch vụ ĐỨC MINH là một trong những đơn vị đầu tiên tại Việt Nam có đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu.
1. Vắc xin viêm màng não mô cầu BC
Vắc xin VA-Mengoc BC (CuBa) do hãng Finlay Institute tại CuBa sản xuất theo công nghệ túi màng ngoài Polysaccharide (OMV: Outer membrane vesicles), chứa 1 thành phần kháng nguyên nhóm B (hiệu quả bảo vệ trên nhóm B hẹp hơn) và polysaccharide nhóm C giúp phòng các bệnh lý do não mô cầu khuẩn nhóm B, C, đặc biệt là các bệnh lý não mô cầu xâm lấn như viêm màng não, nhiễm trùng máu, kết hợp viêm màng não nhiễm trùng máu… Vắc xin được tiêm cho trẻ em từ 6 tháng đến người lớn 45 tuổi.
2. Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu B – Bexsero
Vắc xin Bexsero (Ý) là vắc xin thế hệ mới vừa được nhà sản xuất đưa về Việt Nam và Hệ thống tiêm chủng dịch vụ ĐỨC MINH là một trong những đơn vị đầu tiên có được loại vắc xin quan trọng này để phục vụ nhu cầu phòng bệnh sớm của khách hàng, cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến người lớn 50 tuổi.
Bexsero là vắc xin thế hệ mới do hãng vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới GSK (Bỉ) sản xuất tại Ý với công nghệ mới là tiếp cận dựa trên hệ gen của vi khuẩn não mô cầu để phát triển vắc xin (reverse vaccinology). Vắc xin chứa bốn thành phần kháng nguyên (4CMENB) của nhóm B, cung cấp khả năng tiêu diệt hiệp đồng cao và bao phủ nhiều chủng vi khuẩn não mô cầu nhóm B hơn, có hiệu quả 95% phòng các bệnh lý não mô cầu xâm lấn nhóm B gây ra như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi…
3. Vắc xin viêm não mô cầu ACYW
Vắc xin Menactra (Mỹ) do hãng dược phẩm hàng đầu thế giới Sanofi Pasteur (Pháp) sản xuất tại Mỹ theo công nghệ polysaccharide cộng hợp phòng 4 nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135, có lịch tiêm cho trẻ từ 9 tháng đến người lớn 55 tuổi. Theo số liệu của CDC Mỹ, từ khi đưa vào sử dụng, vắc xin cộng hợp ACYW-135 đã giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở các nhóm huyết thanh C, Y và W-135
| STATUS | VA-MENGOC-BC | BEXSERO | MENACTRA |
| Các bệnh lý xâm lấn do não mô cầu là bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm như viêm màng não có thể gây tử vong chỉ trong 24 giờ từ khi phát bệnh hoặc gây di chứng tàn phế suốt đời. Vi khuẩn não mô cầu gồm 13 nhóm có khả năng gây bệnh, trong đó nhóm A, B, C, Y, W-135, X là 6 nhóm gây bệnh nguy hiểm nhất. Hiện nay, Việt Nam có 3 loại vắc xin phòng 5 nhóm não mô cầu gồm A, B, C, Y và W-135 là Bexsero (Ý), VA-Mengoc-BC (Cu Ba), Menactra (Mỹ). Tuy nhiên 3 loại này có sự khác biệt về: | |||
| KHÁC NHAU | |||
| Phòng bệnh | Phòng bệnh não mô cầu xâm lấn như: viêm màng não, nhiễm trùng máu, … và các bệnh não mô cầu không xâm lấn như viêm họng, viêm tai giữa, viêm phổi… do não mô cầu khuẩn nhóm B và C | Phòng bệnh não mô cầu xâm lấn như: viêm màng não, nhiễm trùng máu,… và các bệnh não mô cầu không xâm lấn như viêm họng,viêm tai giữa, viêm phổi do não mô cầu khuẩn nhóm B | Phòng bệnh não mô cầu xâm lấn như: viêm màng não, nhiễm trùng máu,… và các bệnh não mô cầu không xâm lấn như viêm họng,viêm tai giữa, viêm phổi… do não mô cầu khuẩn nhóm A, C, Y, W-135 |
| Hãng (nước sản xuất) | Hãng Finlay Institute, sản xuất tại CuBa | Hãng GSK (Bỉ), sản xuất tại Ý | Hãng Sanofi Pasteur (Pháp), sản xuất tại Mỹ |
| Thành phần kháng nguyên | Chỉ chứa 1 thành phần kháng nguyên nhóm B (OMV) và polysaccharide nhóm C. | Chứa 4 thành phần kháng nguyên protein não mô cầu nhóm B (NHBA, NadA, fHbp, OMV). | Chứa 4 thành phần polysaccharide nhóm kháng nguyên A, C, Y, W-135 cộng hợp với protein giải độc tố bạch hầu. |
| Công nghệ sản xuất | Công nghệ túi màng ngoài Polysaccharide (OMV= Outer membrane vesicles) ra đời từ những năm 80. | Công nghệ mới phiên mã ngược (Reverse vaccinology). | Công nghệ polysaccharide cộng hợp: là vắc xin chứa polysaccharide có cộng hợp với phân tử protein (chất mang) |
| Hiệu quả bảo vệ | Phổ bảo vệ hẹp do chỉ với 1 thành phần kháng nguyên của não mô cầu nhóm B (OMV) | Phổ bảo vệ rộng hơn, với 4 thành phần kháng nguyên của não mô cầu nhóm B (NHBA, NadA, fHbp, OMV), khả năng tiêu diệt hiệp đồng, bao phủ nhiều chủng não mô cầu nhóm B, hiệu quả lên tới 95%. | Hiệu quả khoảng 90% phòng các bệnh do não mô cầu nhóm ACYW-135 |
| Đối tượng | Tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn 45 tuổi | Tiêm sớm cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến người lớn 50 tuổi | Tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi |
Nên tiêm não mô cầu B hay BC?
Hai loại vắc xin vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu B và BC có nhiều điểm khác biệt về nguồn gốc, xuất xứ, công nghệ sản xuất và cả độ tuổi tiêm ngừa. Ra đời tại Cuba từ những năm 1980, vắc xin não mô cầu VA-Mengoc-BC giúp phòng ngừa hiệu quả 2 chủng huyết thanh B và C.
Sau gần 40 năm kể từ khi vắc xin phòng viêm màng não mô cầu nhóm B, C (Cuba) ra đời, hãng vắc xin và dược phẩm nổi tiếng hàng đầu thế giới là GSK đã nghiên cứu và cho ra mắt vắc xin thế hệ mới Bexsero (sản xuất tại Ý) phòng viêm màng não do não mô cầu nhóm B, có khả năng tiêu diệt hiệp đồng, cho phép bao phủ nhiều chủng vi khuẩn não mô cầu nhóm B, do đó có khả năng bảo vệ rộng hơn với nhóm B.
Bên cạnh đó, vắc xin thế hệ mới phòng viêm màng não do não mô cầu nhóm B được chỉ định tiêm sớm hơn cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi, trong khi đó vắc xin VA-Mengoc-BC tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi.
Các chuyên gia khuyến cáo, nên tiêm sớm vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu cho trẻ em và người lớn vì vi khuẩn não mô cầu có thể gây ra các bệnh lý não mô cầu xâm lấn nghiêm trọng như viêm màng não với tỷ lệ tử vong cao, song có triệu chứng ban đầu dễ nhầm lẫn với bệnh do virus thông thường, nên phát hiện muộn và điều trị không kịp thời.
Mặt khác, dù được điều trị tích cực bệnh cũng có tỷ lệ tử vong cao, khoảng 20% người khỏi bệnh phải chịu nhiều di chứng về thể chất và tinh thần như cắt cụt chi, điếc, mù lòa, rối loạn tâm lý, thiểu năng trí tuệ…
Nhóm trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 5 tháng tuổi có nguy cơ mắc não mô cầu cao và nặng nhất. Do đó, tiêm vắc xin não mô cầu sớm ngay từ 2 tháng tuổi cho trẻ là cách bảo vệ trẻ trước các gánh nặng do vi khuẩn này gây ra.
Đã tiêm viêm màng não mô cầu BC và B có cần tiêm thêm ACYW không?
RẤT CẦN. Theo các chuyên gia, người đã tiêm vắc xin não mô cầu Bexsero hoặc VA-Mengoc-BC vẫn cần tiêm thêm vắc xin não mô cầu cộng hợp tứ giá ACYW-135. Vì vắc xin phòng các nhóm huyết thanh não mô cầu khuẩn sinh ra miễn dịch đặc hiệu cho từng nhóm, không có miễn dịch chéo với nhóm huyết thanh khác nên dù đã được chủng ngừa nhóm B, BC vẫn hoàn toàn có thể nhiễm nhóm A, Y và W-135.
Vắc xin Menactra được hãng dược phẩm hàng đầu thế giới Sanofi Pasteur (Pháp) sản xuất tại Mỹ theo công nghệ polysaccharide cộng hợp, phòng ngừa hiệu quả 4 nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135. Vắc xin Menactra được chỉ định tiêm cho trẻ từ 9 tháng đến người lớn 55 tuổi, phòng bệnh xâm lấn do N.meningitidis (vi khuẩn não mô cầu) gây ra, như: viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm phổi… Theo số liệu của CDC Mỹ, từ khi đưa vào sử dụng, vắc xin cộng hợp ACYW-135 đã giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở các nhóm huyết thanh C, Y và W-135.
Do đó, để giải đáp cho thắc mắc nên tiêm não mô cầu B hay BC và có cần tiêm thêm ACYW không? Các chuyên gia cho biết, ngoài tiêm vắc xin phòng bệnh lý não mô cầu xâm lấn và không xâm lấn do não mô cầu nhóm B và BC, người dân vẫn cần chú ý tiêm thêm vắc xin phòng bệnh lý não mô cầu nhóm A, C, Y và W-135.
Ngoài ra, còn nhiều vắc xin quan trọng cần thiết cho trẻ em và người lớn, tùy theo độ tuổi và nguy cơ nhiễm bệnh mà bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể cho khách hàng. Ví dụ vắc xin phòng các bệnh do phế cầu khuẩn, vắc xin phòng viêm não Nhật Bản…
Tiêm não mô cầu B, BC, và ACYW ở đâu có sẵn vắc xin?
Hệ thống tiêm chủng dịch vụ ĐỨC MINH hiện là một trong những đơn vị đầu tiên đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu: vắc xin thế hệ mới Bexsero (Ý) phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm B, VA-Mengoc-BC phòng các bệnh do não mô cầu nhóm B,C và Menactra (Mỹ) phòng não mô cầu khuẩn nhóm A,C,Y,W-135.
Trong đó, vắc xin phòng viêm màng não mô cầu nhóm B thế hệ mới Bexsero được Hệ thống tiêm chủng dịch vụ ĐỨC MINH đưa về Việt Nam với số lượng lớn, có sẵn tại các cơ sở của ĐỨC MINH. Theo kết quả nghiên cứu quy mô lớn tại Ý, Vương quốc Anh, Bồ Đào Nha, tiêm vắc xin Bexsero cho trẻ sớm từ 2 tháng tuổi mang lại hiệu quả phòng bệnh cao, khả năng dung nạp tốt, giúp nhiều trẻ em được bảo vệ và giảm rõ rệt số ca bệnh hằng năm.
Các tổ chức y tế uy tín hàng đầu thế giới và trong nước như WHO, CDC Hoa Kỳ và Bộ Y tế Việt Nam đều khuyến cáo tiêm ngừa vắc xin phòng não mô cầu nhóm B cho trẻ sớm từ 2 tháng tuổi.
Hiện tất cả các trung tâm tiêm chủng Đức Minh trên toàn quốc đang áp dụng nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn cho tất cả các loại vắc xin phòng bệnh cho trẻ em và người lớn. Đặc biệt với các vắc xin phòng bệnh não mô cầu, các combo vắc xin này được duy trì giá bình ổn.
Những lưu ý khi đi tiêm
Đầu tiên, khi đi tiêm vắc xin, người được tiêm cần lưu ý mang đầy đủ giấy tờ bao gồm: Sổ tiêm chủng/phiếu tiêm chủng, sổ khám bệnh/ thuốc đang dùng trong trường hợp đang có bệnh lý cấp tính/mãn tính đang điều trị. Căn cứ vào các thông tin người được tiêm cung cấp như tiền sử tiêm chủng, tình trạng sức khỏe bản thân (các bệnh lý nền có sẵn, các thuốc đang sử dụng, tình trạng dị ứng thức ăn/ thuốc/ vắc xin…), các bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định loại vắc xin phù hợp.
Để đảm bảo an toàn sau tiêm chủng, người được tiêm cần ở lại cơ sở tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi các dấu hiệu bất thường. Nếu có các phản ứng sau tiêm như khó chịu, đau đầu, nôn, nổi mẩn đỏ hay thở khò khè cần thông báo ngay cho nhân viên y tế gần nhất để kịp thời xử trí.
Sau 30 phút theo dõi tại cơ sở tiêm chủng, các nhân viên y tế sẽ kiểm tra vết tiêm và dặn dò người được tiêm tiếp tục theo dõi sức khỏe trong vòng 48 giờ sau tiêm. Nếu có các dấu hiệu bất thường về thân nhiệt, hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa cần đến cơ sở y tế gần nhất để được kịp thời xử trí.
Vậy, nên tiêm não mô cầu B hay BC đã được giải đáp cụ thể trong bài viết trên, phụ huynh nên cho trẻ phòng các bệnh nguy hiểm gây ra do vi khuẩn não mô cầu càng sớm càng tốt, tốt nhất là ngay khi trẻ được 2 tháng tuổi. Hãy đến Hệ thống tiêm chủng dịch vụ ĐỨC MINH gần nhất để được bác sĩ khám và tư vấn thông tin chi tiết về các loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn và các loại vắc xin quan trọng khác cho trẻ.
Hệ thống tiêm chủng dịch vụ Đức Minh cho Trẻ em & Người lớn
|
Chia sẻ
